Persbericht

Het jaar 2021 stond voor veel ondernemingen nog in het teken van de coronacrisis en herstel. Vandaag de dag speelt ook de oorlog in Oekraïne een rol. Voor menig ondernemer brengt dit onzekerheid met zich mee. De drie wereldwijde transities duurzamer, gezonder en slimmer zijn hierdoor belangrijker dan ooit. Noord-Nederland kan een belangrijke bijdrage leveren aan deze transities. Europese fondsen en het Nationaal Groeifonds worden hierop ingezet en jagen investeringen aan, waar het innovatieve mkb op inspeelt. Ook de NOM kan met achtergestelde leningen en aandelenkapitaal ondernemingen helpen. Het door de NOM in 2021 behaalde historisch hoge rendement komt op het juiste moment en draagt bij aan het toekomstig verdienvermogen van Noord-Nederland. 

2021 in hoofdpunten:

• 6 lopende innovatieprojecten waarmee door bedrijven voor € 6,9 M is geïnvesteerd in innovatie
• 5 acquisitietrajecten, goed voor 360 nieuwe arbeidsplaatsen
• 24 nieuwe investeringen
• Herstel na coronacrisis
• Historisch hoog rendement
• Verbinding sleutelwoord voor een duurzamer, gezonder en slimmer Noord-Nederland

Innoveren
De NOM is aanjager van innovatie en ontwikkeling. Het doel is om ecosytemen te vormen rondom belangrijke opgaves in het Noorden. Een daarvan is Chemport Europe. Het ecosysteem voor groene chemie is sinds de start in 2017 uitgegroeid tot dé plek waar grondstoffen tot eindproducten worden gemaakt, en waar gebruikte materialen weer als grondstof ingezet worden. In Delfzijl en Emmen wordt hierin veel geïnvesteerd en steeds meer bedrijven willen deelnemen. Ook het in 2021 opgezette programma Fascinating (Food Agro Sustainable Circular Nature Technology) richt zich op circulariteit door te werken aan het landbouwsysteem van de toekomst. Diverse partijen uit de food- en agri-sector zijn betrokken.

Ook de maakindustrie moet veranderen om toekomstbestendig te blijven. Het belang van de transitie naar de zogenaamde industry 4.0 is groot in de context van afnemende grondstoffen, een groeiende strijd om talent, de klimaatproblemen en de nadelen van wereldwijde supply chains. Industry 4.0 focust op zogenaamde slimme fabrieken. Machines worden gekoppeld en uitgelezen, zodat er een goed inzicht kan worden verkregen in wat er werkelijk in de fabriek gebeurt. Hierdoor kunnen processen sneller worden geoptimaliseerd. Het Noorden heeft de juiste bouwstenen om tot de koplopers van een gedigitaliseerd Europa te behoren. Dit komt samen in de Smart Industry Hub (SIH) waarin inmiddels ruim 400 bedrijven samenwerken. De nieuwe fase dient zich inmiddels ook al aan met de European Digital Innovation Hub, de EDIH. Hiermee wordt de scope van Smart Factory (slim produceren) naar digitalisering in andere belangrijke transitiegebieden, zoals smart agro en smart utilities verbreed.

Binnen de digitalisering in de industrie speelt kunstmatige intelligentie (AI) een steeds grotere rol. In 2019 werd de Nederlandse AI Coalitie gelanceerd vanuit de landelijke ambitie om Nederland blijvend te vestigen in de kopgroep van spelers rondom AI. Eind 2020 ontstond daaruit de AI Hub Noord-Nederland. Dit is een ecosysteem waarin netwerken, samenwerken en ‘learning by doing’ kernbegrippen zijn. Steeds meer bedrijven weten de AI-hub te vinden en inmiddels hebben 200 bedrijven toegezegd aan de AI Hub te willen deelnemen.

Gertjan Lankhorst, voorzitter Raad van Commissarissen: “Dankzij de fondsversterking en een paar succesvolle verkopen, heeft de NOM de mogelijkheden om in deze turbulente tijden het verschil te maken voor Noord-Nederland. De NOM is er klaar voor en grijpt de kansen en uitdagingen in deze situatie met beide handen aan!”

Internationaliseren 
2021 was voor de acquisitie-activiteiten een succesvol jaar. Hoewel de coronapandemie nog steeds invloed had op de mogelijkheid om bedrijven in de volle breedte kennis te laten maken met Noord-Nederland, zijn 5 succesvolle acquisitieprojecten gerealiseerd. Een daarvan betreft het Amerikaanse Shine Medical. Voor hen viel de keuze op Noord-Nederland. De nabijheid van snelwegen richting Duitsland, de aanwezigheid van Groningen Airport Eelde en de Rijksuniversiteit Groningen, de kennis bij het UMCG op onder meer het gebied van radiochemie en nucleaire geneeskunde en een bloeiend biotech en farmacluster in de omgeving waren redenen om voor Veendam te kiezen.  Dankzij de acquisitietrajecten is in 2021 voor € 253,2 miljoen in Noord-Nederland geïnvesteerd en werden 360 nieuwe arbeidsplaatsen gerealiseerd. 

Export en internationale groei vallen eveneens onder de internationaliseringsactiviteiten. Via Trade Relations worden bedrijfsbezoeken afgelegd om gericht advies uit te brengen over exportmogelijkheden naar verschillende landen.   
 

Investeren 
Vanuit de NOM fondsen zijn in 2021 24 investeringen gedaan in bedrijven in verschillende sectoren, met een investeringsniveau van € 6,4 miljoen. Per eind 2021 bestaat het NOM portfolio uit 72 bedrijven. De inkomsten van de NOM bestaan uit rente, dividenden en de verkoop van het NOM-belang in portfoliobedrijven. De portfoliobedrijven kenmerken zich door een hoog risicoprofiel en onvoorspelbaarheid. Ook is de NOM voor een langere periode betrokken bij portfoliobedrijven, gemiddeld zo'n zeven jaar. Het financiële resultaat wordt sterk beïnvloed door de verkoop van participaties. Het boekjaar 2021 is afgesloten met een winst van 40,1 miljoen euro, met name dankzij de verkoop van 2 portfoliobedrijven. 

 
Herstel na coronacrisis 
In 2020 heeft de NOM met de andere ROM's, Techleap en het ministerie van EZK de Corona-Overbruggingslening (COL) opgezet en uitgevoerd. Tot en met 30 september 2021 konden ondernemers hier een beroep op doen. In het gehele jaar 2021 zijn 18 aanvragen goedgekeurd met een totale waarde van € 3,2 miljoen.  

Als onderdeel van het in 2020 opgestelde pakket aan noodmaatregelen heeft het kabinet eind 2021 aangekondigd om € 150 miljoen extra beschikbaar te stellen voor de versterking van de fondsvermogens van de ROM’s. Aan de provinciale aandeelhouders is gevraagd dit bedrag te matchen. In totaal is hieruit aan de NOM € 23,4 miljoen toegekend. Deze herstelmiddelen zijn bedoeld om bedrijven in staat te stellen na de coronacrisis sneller te groeien. Vanaf 2022 kan hiermee bijvoorbeeld een extra overbruggingskrediet verstrekt worden aan bedrijven die nog steeds hard geraakt zijn door de pandemie.  

Dina Boonstra, directeur NOM: “Het zijn zware tijden voor ondernemers. De pandemie, problemen in de supply chain, hoge energiekosten. Zomaar een paar uitdagingen waar ondernemers tegenaan lopen. Wij proberen hen hierbij zo goed mogelijk te ondersteunen. Door financiële middelen, door de inzet van ons netwerk en door onze expertise te delen.” 

Verkoop Catawiki zorgt voor historisch hoog rendement 
Catawiki liet zien dat het mogelijk is: starten met slechts een innovatief idee en vervolgens wereldspeler worden. De NOM ondersteunt ondernemingen bij de ontwikkelsprongen die ze willen maken. Dat is bij Catawiki goed gelukt. Dankzij de verkoop werd een historisch hoog rendement behaald. Hiermee kunnen weer vele innovatieve startups en scale-ups in Noord-Nederland verder geholpen worden.  
 
Dit historisch ongekende financiële rendement moet in meerjarig perspectief gezien worden. De NOM investeert vaak in jonge bedrijven die een innovatief, nieuw product naar de markt willen brengen. Met geld, een actieve advies- en sparringsrol en het netwerk wordt een bedrijf verder geholpen. Zodra samen meerwaarde gecreëerd is en een strategische partij, een investeerder uit de markt of een mede-aandeelhouder het NOM aandeel wil overnemen, kan dat voor de NOM een natuurlijk moment zijn om uit te stappen. Succesvolle exits zijn dan ook een gevolg van inspanningen over een langere periode.  
 
Verbinding 
Verbinding is het sleutelwoord voor een duurzamer, gezonder en slimmer (Noord-)Nederland. Zeker in het licht van de huidige mondiale ontwikkelingen. Verbinding staat voor samenwerken en met elkaar, waar dan ook, vooruitgang boeken in deze wereldwijde transities. Verbinding geldt ook voor de interne organisatie. Er wordt veel aandacht besteed aan de verbinding tussen collega’s in een hybride werkomgeving. Dit vereist nieuwe vaardigheden van alle medewerkers. Verbinding geldt ook letterlijk; verbinding door infrastructuur resulterend in betere bereikbaarheid. De Lelylijn staat hoog op de wensenlijst van de NOM. En als laatste, het bestaansrecht van de NOM, verbinding met ondernemers als sleutelwoord richting hun groei verwoord in de visie van de NOM: Ondernemingen doen groeien.